شاید این جمله را شنیده باشید که شغل زرگری مکروه است. از طرفی هر جامعه به واسطه ضرورت هایی که در آن وجود دارد، به همه مشاغل نیازمند است و هر کاری که گره ای از مشکلات بندگان خدا باز کند، مورد تمجید خداوند متعال، پیامبر و امامانش می باشد. اینکه چرا شغل زرگری در برخی از احادیث امامان معصوم نهی شده است و مکروه دانسته اند، در روایت نهفته است. به عبارت دیگر دلیل کراهت داشتن برخی از مشاغل در اسلام، به خاطر این است که بر روی روح شما نقش تخریبی دارد. به طور کلّی نقش تخریبی یک حرفه نسبت به روح انسان، دلیل کراهت داشتن آن شغل است. این همان نکته‌ای است که ما در باب تربیت میگوییم که انسان باید مواظب چیزهایی که بر روی روش و مَلکات او تأثیر می‌گذارند باشد؛ لذا چون این شغل‌ها بر روی روح انسان اثر منفی گذاشته و به آدمی ملکه و روشی میدهد که زشت است، به ضرر انسان بوده و مکروه است.
علت کراهت زرگری
در اسلام مشاغل مختلفی وجود دارند، بعضی از این مشاغل مستحب هستند، بعضی حرام و تعدادی نیز مکروه اند و بهتر است که به عنوان شغل اصلی در نظر گرفته نشوند. در واقع مکروه بودن یک شغل به معنای آن نیست که هیچکسی نباید سمت آن ها برود، بلکه به این معناست که به عنوان شغل اصلی در نظر گرفته نشود و از روی ضرورت انجام شود. علت این کراهت در واقع به اثر تخریبی آن مشاغل بر روح انسان بر می گردد و از این جهت به ضرر انسان تشخیص داده شده اند و مکروه اند. از طرفی بعضی از مشاغل نیز نه تنها نقش تخریبی ندارند، بلکه مورد تحسین نیز قرار گرفته اند، چرا که برای انسان نقش سازندگی دارند.
در روایت (اصول الکافی، ج ۵، ص ۱۱۴) مفصلی از امام صادق(علیه‌السلام) که اسحاق‌بن‌عمار آن را نقل می‌کند، آمده است که: اسحاق به حضرت وارد شد و به ایشان گفت: خداوند پسری را به من داده است و… اسحاق می‌گوید: به حضرت عرض کردم: «فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فِی أَیِّ الْأَعْمَالِ أَضَعُهُ؟» من میخواهم فرزندم را بر سر یک کار گذاشته و شغلی برایش انتخاب کنم. چه کنم و او را بر سر چه کاری بفرستم؟ سائل از حضرت می‌پرسد که شما دوست دارید پسرم چه کاره شود؟
حضرت به او فرمودند: او را بر سر یک‌سری از کارها مگذار! «لَا تُسْلِمْهُ صَیْرَفِیّاً»، او را به زرگری نفرست. جهت آن را هم گفتند و من عین آن را میخوانم: «فَإِنَّ الصَّیْرَفِیَّ لَا یَسْلَمُ مِنَ الرِّبَا»۱، اگر او را به زرگری بفرستی، سر از ربا در می‌آورد. چون شما میدانید که زرگری از شغل‌ها و معاملاتی است که به سرعت ربا در آن پیدا می‌شود. مثلاً در تبدیل طلا به طلا، اگر یک گرم اضافه تر شود، این ربا است. آدم یک‌باره به چاله حرامخواری می‌افتد. این شغل مخاطره دارد. اصل شغل حرام نیست ولی چون ممکن است تو را به گناه بیاندازد، و گناه هم روح تو را تخریب کرده و استمرار آن روش صحیح تو را تخریب می‌کند، لذا شغل مکروهی است و از آن نهی شده است.
آیا کسی نباید شغل زرگری را انتخاب کند؟
همانطور که در ابتدا اشاره شد، جامعه اسلامی بنابر ضرورت هایی که وجود دارد به همه مشاغل از جمله طلا فروشی نیازمند است. هر حرفه و شغلی که در آن سعی در برآورده ساختن رضای خداوند و حل کردن مشکلی از مشکلات مردم وجود داشته باشد فی نفسه اشکالی بر آن وارد نیست. در مشاغل مکروه چون خطرات به گناه افتادن و ضررات آن بیش از منافع ان است به کراهت آن تاکید شده است. امّا کسی که بسیار اهل احتیاط است و تمام سعیش این است که بتواند روزی حلالی از این شغل کسب کند، یقیناً مورد الطاف خداوند متعال قرار می گیرد.