نقش طلا در اقتصاد و سیاست

وقایع اقتصادی – سیاسی همیشه بر روی بازارهای مالی جهان اثرگذار می باشد و طلا همواره کالای منتخب در زمان وجود تشنجات سیاسی است. در این نوشته می خواهیم به بررسی نقش طلا در اقتصاد و سیاست بپردازیم. به عنوان مثال، خروج نیروهای آمریکایی از عراق و افزایش درگیری ها و فشار بر گروه های تروریستی در افعانستان، جنگ در سوریه و یمن، زمینه بروز ناامنی و تشنج در خاورمیانه را بیشتر کرده است.

تهدیدات ایران علیه اسرائیل و برنامه هسته ای ایران و افزایش تحریم ها، برجام و کاهش تحریم ها و… همگی باعث افزایش بی ثباتی و ابهام در منطقه گردیده است. روسیه به طور نامحسوسی به دنبال افزایش قدرت خود و پیدا کردن جایگاهی جدید در جهان است و آمریکا در حال حاضر قادر به جلوگیری و ممانعت از آن در خارج از مرزهای خود نیست. چین نیز درصد بسیار بیشتری از تولید ناخالص داخلی اش را به بخش نظامی خود داده است. این عوامل و خبرها همگی نگرانی تصمیم گیرندگان را افزایش می دهد و در نتیجه قیمت های نفت و طلا از این بابت تاثیر مثبت می گیرند.

در زمان افزایش تشنج سیاسی و نظامی بین کشورها مردم و سرمایه‌گذاران به سمت خرید طلا و دیگر فلزات گرانبها حرکت می‌کنند تا مانع از دست رفتن سرمایه خود شوند. به عنوان مثال به چند نمونه از تاثیر وقایع جغرافیایی – سیاسی بر بازارهای طلای جهان اشاره می کنم، انتشار نتایج همه ‌پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در ۲۳ ژوئن سال ۲۰۱۶، بزرگ‌ترین رویداد سیاسی- اقتصادی در جهان بود، به‌گونه‌ای که پس از انتشار نتیجه این رفراندوم و استعفای نخست ‌وزیر کشور انگلیس، کلیه بازار های طلای جهان تحت تأثیر آن قرار گرفتند. به طوریکه در روز‌های نخست فصل تابستان ۲۰۱۶، قیمت جهانی طلا در واکنش به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، با جهش ۱۲۰ دلاری طی دو هفته از کانال ۱۳۶۰ دلار گذشت و در ماه‌های بعدی با روندی پر نوسان در دامنه ۱۳۰۰- ۱۳۶۰ دلار قرار گرفت.

طلا و سیاست

در بررسی نقش طلا در اقتصاد و سیاست، باید گفت که در مفید بودن و تاثیراتی که طلا بر سیاست دارد، بحث های زیادی بین اقتصاددانان مطرح است، از نظر برخی طلا تضمین کننده آزادی است و از نظر گروهی که بدبین هستند طلا می تواند یک کالای خطرناک به شمار آید، در واقع از آن جایی که انتخاب آن می تواند عملکرد دولت را محدود کند از دو ویژگی مثبت و منفی برخوردار است. هم چنین طلا انعکاسی از تفاوت های ایدئولوژیکی به شمار می رود.

ماندگاری طلا

تاریخچه طلا مثل پول سابقه زیادی دارد. در واقع طلا به دلیل ویژگی هایی که دارد از جمله قابل حمل بودن، دوام بالا و قابلیت تشخیص و تقسیم پذیری، در گذشته نیز پر اهمیت بوده است. از طرفی با توجه به این که نمی توان آن را به شکل یک عنصر شیمیایی تولید کرد، یک فلز کمیاب محسوب می شود. از طرفی امروزه شغل طلا فروشی نیز علاقه مندان زیادی دارد. در نهایت همه این ویژگی ها باعث شده تا به غیر از ارزش ذاتی که دارد به عنوان پول جهانی مقبول شود. استاندارد طلا در قرن های نوزدهم و بیستم تا وقوع جنگ جهانی در امر اصلاح عدم موازنه تجاری و رفع تورم سلطه یافت تا این که با رکودی بزرگ شرایط موجود تغییر کرد.

زیر سلطه حاکمیت مزبور اساس پول های کاغذی ذخیره های طلا بودند و با توجه به آن سکه و اسکناس ها با توجه به تقاضا مبادله می شدند. در ایالت متحده فقط دلار قابلیت تبدیل داشت تا این که در سال ۱۹۷۱ جنگ ویتنام شرایط را تغییر داد، بعد از آن زمان، اسکناس مهم شد و با توجه به کاهش نقش طلا با وجود گرایش دولت ها به پول، طلا آن ارزش اولیه و بالای خود را از دست داد. با این وجود در دوران پیشرفت و افول اقتصادی، طلا با توجه به ذات فساد ناپذیر و ماندگاری که دارد، بار دیگر در نقش یک پناهگاه امن ظاهر شد.

عملکرد طلا

با توجه به تحقیقات Eckart Woertz «سکارت وورتز»، مولف مقاله علمی بخش تحقیقات گلف Gulf، زمانی که شرایط سازمانی و تعهدات ناشی از قرارداد به دلیل بحران های اقتصادی و یا جنگ، نظم اولیه خود را از دست داده و عملی نمی شوند، طلا قدرت خرید و نقدینگی خود را همچنان حفظ خواهد کرد. در واقع ارزش طلا در در طول زمان ها حفظ شده، در حالی که دارایی های دیگر از جمله اوراق قرضه پول و سهام از این جهت با طلا قابل مقایسه نیستند. هم چنین طلا در مقایسه با دارایی های دیگر اغلب نقش حامی را برای سرمایه گذاران ایفا می کند.